Convenant waarborgt toegankelijkheid recreatiegebied en veiligheid waterwinning

Gebied

Heumensoord is het bos aan de zuidkant van Nijmegen. Het ligt op de spoelzandwaaier (sandr) aan de westzijde van de stuwwal van Nijmegen. Heumensoord bestaat vooral uit naaldbossen en droge heide. Vitens wint al decennia freatisch grondwater in het Heumensoord. Naast natuur en waterwinning heeft het gebied nog enkele functies: houtoogst, recreatie met o.a. een dagkampeerterrein en een zweefvliegveld en militair gebruik. Jaarlijks wordt er een groot tentenkamp opgeslagen om militairen te huisvesten, die de Nijmeegse Vierdaagse wandelen. Het gebied is eigendom van de gemeente Nijmegen. De gemeente ziet het beheer ervan echter niet als een gemeentelijke kerntaak. Daarom zijn gesprekken aangegaan met Vitens en Natuurmonumenten.

 

Heumensoord (bron: beheervisie Heumensoord 2012-2020)

 

 

 

 Natuur: beheer waardoor de natuurwaarden gewaarborgd en geoptimaliseerd kunnen worden

Volgens de bosbeheervisie uit 2000 zijn er binnen Heumensoord vier natuurtypen te onderscheiden: droge heide (N07.01); kruiden- en faunarijk grasland (N12.02); dennen, eiken- en beukenbos (N15.02) en droog bos met productie (N16.01).
De omvang van de heideterreinen is de laatste 10 jaar toegenomen, deels door plaggen (zoals o.a. in 2002) en het beheer met de schaapskudde, maar ook door omvorming van bos naar heide in het project Heiderijk uit 2009. Heumensoord is een van de deelgebieden van het project Heiderijk. Met de vaststelling van de Bosbeheervisie in 2000 zijn de uitgangspunten voor dit project vastgelegd. De ambities van het project Heiderijk: het realiseren van een duurzame populatie flora en fauna behorende bij structuurrijke heide tussen Nijmegen en Mook, zijn nog steeds van kracht. Nu de eerste fase uitgevoerd is, wordt tot 2015 gekeken of de maatregelen voldoende zijn geweest. Uit monitoring zal moeten blijken of er nog (kleinschalige) ingrepen nodig zijn om de ambitie te halen.
De ambitie voor de bosgebieden voor 2014-2020 is om middels gerichte beheermaatregelen het volledige bosgebied van Heumensoord om te vormen tot het type dennen, eiken- en beukenbos. 

Recreatie: blijvend gebruik

Het gebied voorziet de inwoners van Nijmegen en omgeving van een mooi recreatiegebied (wandelen, fietsen, zweefvliegen). Daarnaast wordt een deel van het terrein gebruikt voor militaire doeleinden en houtkap.

Winning: bescherming van het intrekgebied van de winning

In Heumensoord is een ondiepe waterwinning gesitueerd. Voor de waterwinning is de bescherming op de lange termijn van belang.

Heumensoord

Maatregelen

De gesprekken tussen Natuurmonumenten, Gemeente en Vitens hebben er toe geleid dat Natuurmonumenten als erfpachter heel Heumensoord (ruim 500 hectare) gaat beheren. Vitens koopt van de Gemeente de 200 hectare Heumensoord waar het waterbedrijf al decennia lang drinkwater wint.  Natuurmonumenten is een ervaren en kundig beheerder en beheert al meer natuurgebieden in de buurt van Nijmegen. Heumensoord past daar goed bij. Vitens koopt grond omdat ze daarmee de waterwinning en levering zelf veilig stelt.

• Convenant
• Beheerafspraken

Opbrengsten

• In de overeenkomst tussen gemeente, Vitens en Natuurmonumenten ligt vast dat de toegankelijkheid van Heumensoord niet verandert. Recreanten kunnen dus gewoon gebruik blijven maken van het bos. Ook alle andere huurders en gebruikers, zoals de Stichting Zweefvliegveld Maldens Vlak, Stichting Vierdaagse en Defensie houden hun gebruiksrechten.
• Natuurmonumenten kan het gebied beheren opdat de natuurdoelen gewaarborgd blijven en geoptimaliseerd kunnen worden;
• Vitens kan de drinkwatervoorziening voor de gemeenten: Nijmegen, Heumen, Groesbeek, Ubbergen en Millingen aan de Rijn veilig stellen voor nu en in de toekomst door de aankoop van het natuurgebied rondom het pompstation

Meer informatie

Henk Hunneman, Vitens
www.vitens.nl

Dit project is toegevoegd in 2015.

Literatuur:

• 2011. Beheervisie Heumensoord 2012 – 2020, gemeente Nijmegen